Ngày Của Mẹ

Sáng nay tôi đi ra phố, góc cây xăng có một bà già người Lào ngồi bán hoa. Chung quanh bà là những chậu, những rổ đựng đầy hoa đủ mầu. Tóc bà trắng nhiều hơn đen, da tay bà cũng có nhiều nếp nhăn như ở bàn tay tôi, tôi nghĩ bà là một người mẹ và có thể cũng là một người bà giống tôi.

Tôi xuống xe ghé ngồi cạnh bà lựa hoa. Mẹ tôi không còn nữa, tôi mua hoa mang ra nghĩa trang, tôi chọn thứ hoa có thể để lâu ngoài trời cho mẹ. Tôi cũng lựa thêm một bó hồng thật to, tôi sẽ chia bó hồng này ra nhiều phần nhỏ cộng thêm với hoa lá trong vườn của tôi, làm thành những bó nhỏ khác để tặng cho năm bà mẹ trẻ là: con gái, con dâu và ba cô cháu dâu vào ngày mai. Ngày mai là Ngày Của Mẹ, gia đình tôi con cháu sẽ tổ chức ăn mừng lễ chung cho các mẹ, tôi sẽ mang hoa tới tặng cho những bà mẹ trẻ này. Thật ra các cháu tôi (những bà mẹ trẻ) còn đông hơn nữa, nhưng một số đã mang nhau đi xa nghĩ hè từ mấy hôm trước.

Người phụ nữ luống tuổi với nụ cười thật hiền hậu, đưa những bó hoa tươi ra mời tôi. Khuôn mặt của bà rất thân quen vì lâu lâu bà vẫn mang hoa ra bán ở góc phố này, nhiều nhất là mùa hè và vào những dịp lễ tết. Tôi muốn nói chuyện với bà nhưng chúng tôi không đồng ngôn ngữ và bà không nói được tiếng Anh. Câu duy nhất bà nói được là Thank You sau khi khách trả tiền. Mỗi bó hoa của bà đều có cắm giá, ai muốn mua chỉ việc lấy một bó và theo giá trên bó hoa trả tiền.

Tôi trả tiền những bó hoa xong chào bà về xe. Bà tặng lại tôi một nụ cười thật tươi. Tôi vào xe ngồi thưởng thức mãi nụ cười và nét mặt hiền hậu của bà, thừ người ra một lúc, nhớ mẹ mình.

Tôi bước xuống xe, quay lại hàng hoa, mua thêm một bó hoa màu vàng thật đẹp.Trả tiền xong, tôi cầm bó hoa đặt lại vào tay bà nói nhỏ bằng tiếng Việt:

-       Chúc bà một Ngày Của Mẹ hạnh phúc.

Bà ngẩn người nhìn tôi không hiểu tôi nói gì, nhưng nhìn mặt tôi và thấy tôi dùng cả hai tay ôm lấy bàn tay gầy guộc của bà, bà như hiểu ra. Bà cảm động nói một câu dài bằng tiếng Lào và cuối cùng thêm chữ Thank you (câu tiếng Anh duy nhất bà biết). Hai mắt bà đỏ hoe, nhưng miệng nở nụ cười thật tươi.

Mẹ tôi khi mất cũng chắc cũng bằng tuổi bà bây giờ.

Con đường ra nghĩa trang hôm nay ngập tràn nắng mới.

tmt

Mother’s Day 2018

Tháng Tư Làm Vườn

Mặt trời tháng Tư rơi xuống vườn

nhát cuốc vung lên mặt trời vỡ ra từng mảnh

từng mảnh

từng mảnh mặt trời

tung lấp lánh

những con giun đất màu hồng

uốn éo nằm trong lòng đất

đất phà hơi thơm tho

cho giun giàn giụa hạnh phúc

trồng xuống khóm hoa tháng Tư

như đặt em bé vào lòng

đất mở vòng tay người mẹ

ôm hoa rất đỗi bao dung

có những chùm hoa như tóc

của những cô tiên

trong trang sách cổ tích

tóc rủ nhau xõa xuống đầy thềm

có những dọc hoa vàng

có cả dọc hoa đỏ

dụi mắt tưởng mầu cờ

mầu cờ xa xăm đó

cuốc sâu một mảnh đất nhỏ

nhè nhẹ đặt xuống tháng Tư

tôi đặt hồn tôi nằm cạnh

cho tháng Tư bớt bơ vơ.

tmt

4/2018

Rừng U Minh

(Gửi thi sĩ Nguyễn Tiến Cung và ca sĩ Khánh Ly)

Cơn mưa tháng Tư mang theo những cánh hoa  đào bay lả tả, lòng tôi cũng bay lả tả, đây là thời điểm lòng tôi chùng xuống như cái lưới nhện mong manh, bị ai đó ném vào một vật gì, cái mạng không đứt hẳn, nó chũng xuống, rồi lại bật lên. Tôi lao đao cả phận đời mình theo nó.

Khi tháng Tư về tôi nhận được từ các bạn rất nhiều những hình ảnh, thơ văn, nhạc, về cuộc chiến, về quê hương nước Việt. Mỗi bài gửi vào lòng người di tản một nỗi đau khác nhau, với tôi, những câu hát Phạm Duy phổ nhạc từ bài thơ U Minh của Nguyễn Tiến Cung (*)nó ở lại trong tôi lâu nhất, tôi nhớ và hay hát một mình trong những ngày “một mình đi dưới mưa.”(Tôi không biết có bao nhiêu người bạn của tôi biết về bài thơ này)

Ta không thấy em từ bấy lâu nay
Mùa mưa làm rừng đước dâng đầy
Trên cao gió hát mây như tóc
Tràm đứng như em một dáng gầy

  Rừng U Minh

 Những Cây Tràm

Bài thơ này được phổ nhạc và với giọng hát của Khánh Ly đã làm tôi mỗi lần nghe là một lần ứa nước mắt. Khánh Ly có giọng hát của một người kể chuyện, khi Khánh Ly hát một bản nhạc tình thì nghe như cô kể chuyện tình yêu của cô hay của bạn hữu. Khi cô hát một bài có tiếng đại bác, có hỏa châu thì đúng là cô kể chuyện chiến tranh. Nhưng riêng bài Rừng U Minh này, không hề có tiếng súng, tiếng đạn (có chăng chỉ là tiếng đạn nổ lùng bùng trong cái nòng ướt,) không một ai chết cả, cũng không có cả hỏa châu, khăn tang, máu và nước mắt nhưng bài hát được cất lên, ta được nghe cả tác giả và ca sĩ cùng kể  chuyện chiến tranh. Cả hai kể chậm rãi, bình thản nhưng người nghe thấy xót xa, cảm nhận được cái buồn, cái bất lực của một cuộc chiến và thương cho những con người đang mắc trong cái chuyện kể rất buồn này.

Người lính kể chuyện chiến tranh chỉ quẩn quanh về tiếng đạn nổ lùng bùng trong nòng súng ướt, anh than cái quần trây-di( treillis) của anh bị nhuộm vàng vì nước phèn, anh kể lể về những con rạch, những giòng sông

anh đi qua, để lại xót xa, nhưng anh không nói rõ cái xót xa từ đâu đưa tới.

Anh nói về mùa mưa làm nước dưng lên ướt ngập cánh rừng tràm anh đi qua.

Anh nói về những cơn gió và đám mây như tóc của một người con gái, những cây tràm gầy gầy như em, chữ em anh thốt lên cho ta biết anh có một người yêu và anh đã không được gặp người yêu trước khi anh đi, rồi anh tự an ủi mình, đừng nhớ nữa về một tình yêu đã xa.

 Ta không thấy em một lần đi
Nước phèn vàng nhuộm quần trây-di
Đạn nổ lùng bùng trong nòng ướt
Tình đã xa rồi thôi nhớ chi

Anh viết những dòng về chuyện chiến tranh nhưng không có hình ảnh chiến tranh, không nghe tiếng khóc, cái vết thương chiến tranh của anh nó lạnh lùng, tàn nhẫn một cách kín đáo. Nó xóa mất những thành phố ồn ào, nó lấy hết sinh lực tuổi trẻ.

Cuộc chiến già nua hay chính anh già nua theo cuộc chiến.

Mỗi con lạch là mỗi xót xa
Mỗi giòng sông là mỗi tuổi già
Thành phố đâu đây hình mất dạng
Cuộc chiến già nua theo tiếng ca…

Và Khánh Ly đã rời rã, tiếng một, kể chuyện chiến tranh anh ghi chép đó. Chuyện chiến tranh không hề có bom rơi , lửa cháy, mà nó chỉ lạnh lùng xóa đi những thành phố.

Bây giờ anh ở đâu sau 43 năm? Cuộc chiến không còn già nua nữa, nó đã chết hẳn, nó đã chôn theo bao nhiêu khẩu súng, bao nhiêu bộ quần áo treillis nhuộm phèn mục nát. Người con gái gầy gầy như cây tràm, người lính trẻ buồn bã đó, cả hai còn sống hay đã chết. Tôi mong là anh đã chết, như thế thì đỡ đau đớn cho anh hơn vì nếu sống sót cái “ rừng U Minh ngập nước những ngày mưa đó không bao giờ ra khỏi anh được. Cái thành phố mà anh nghĩ là mất hình mất dạng đó thì nó vẫn còn, nhưng đã thay xương đổi thịt, anh sẽ chẳng thể nào nhận diện ra và người con gái ngày đó của anh bây giờ cũng bằng cách này hay cách khác không còn hiện hữu nữa. Chiến tranh đã đốn ngã cả những gốc tràm gầy và đẹp nhất.

Nếu bằng một phép lạ nào đó anh hãy còn sống, xin anh hãy quên đi, quên tất cả đi.

tmt                                                        

Tháng 4/2018

(*) Thơ U Minh- Nguyễn Tiến Cung trong Thơ Miền Nam Thời Chiến