Sáng nay ra phố gội đầu
Giọt mưa sợi tóc ôm nhau khóc
òa
Khi rời California tìm một nơi có đời sống
thong thả, yên ổn để nuôi các con, chúng tôi rơi ngay vào một vũng nước mưa:
thành phố Seattle của bang Washington. Lúc nào ông trời Seattle cũng mưa được.
Không mưa sáng thì mưa chiều, không mưa chiều thì mưa tối. Vào mùa Hạ thì thỉnh thoảng mới
có một hôm nắng nguyên ngày. Tối hôm trước đi ngủ, bầu trời đêm cao thăm thẳm,
trong veo, không một gợn mây, thế mà nửa đêm thức dậy nghe như có tiếng ai gõ
nhẹ trên mái gỗ, lắng nghe một lúc biết là trời bắt đầu mưa.
Tôi nằm im lặng nghe mưa.
Tôi sinh ra ở Việt Nam, một
nước thuộc miền nhiệt đới và lớn lên giữa miền Nam mưa nắng hai mùa,giữa những
cơn mưa bất chợt ập xuống mùa hạ chói chang và một mùa mưa kéo dài sáu tháng.
Mưa trở thành một người bạn thiết, một nỗi thân quen. Có những kỷ niệm ướt sũng
nước mưa, chẳng làm sao lau khô được, nên mưa trở thành một nhắc nhở hiện tại.
Tiếng mưa Sài Gòn không giống
tiếng mưa Seattle. Mưa Sài Gòn đập ầm ầm thảng thốt trên mái nhà, nhất là những
mái nhà tôn. Ban đêm mưa đánh thức giấc ngủ của ta, lôi ta ra khỏi những cơn
mộng hay thức ta dậy để tiếp tục yêu thương, hờn giận, để hoàn tất những công việc của ngày qua chưa làm
hết. Ban ngày, đôi khi mưa như một ân sủng của trời trút xuống, gột rửa bao bực
nhọc, làm mới lại và xóa hộ những điều không muốn giữ. Nhưng mưa lớn cũng là nỗi hãi
hùng của những người buôn thúng, bán bưng, nỗi lo âu của người chủ gia đình
không mang về đủ một bữa cơm có thịt, có cá buổi chiều. Khi là một cơn mưa
trung bình, tiếng mưa rơi lộp bộp trên những tầu lá chuối, âm thanh đều đều như
tiếng nhạc đệm, lắng nghe nó cho ta cái cảm tưởng được nhàn nhã, thư thái. Khi
mưa nhỏ hạt, tiếng róc rách trên mái nhà lá vừa thơ mộng vừa buồn bã, nghe mãi,
đâm ra mê lúc nào không biết.
Tôi nhớ những buổi tan
trường, nếu lỡ một trong hai chuyến xe buýt, đành phải đi bộ từ trường về nhà.
Quần áo trắng ướt sũng, cặp sách ôm che ngang ngực con gái mới lớn, chạy vội
vàng trong buổi chiều, sợ ai nhìn xấu hổ. Ở tuổi muời sáu mười bảy, ít khi bị
cảm, bị lạnh. Về đến nhà, mẹ bắt thay quần áo, uống một ly trà nóng, lau khô
mái tóc, là ấm người ngay.
Khi lớn hơn chút nữa, những lần đi chơi với
người yêu gặp trời mưa, hai người che chung một cái áo mưa hay một cái dù. Vừa
bối rối, vừa sợ, vừa hạnh phúc. Chỉ sợ ướt cái áo dài mỏng, nhưng lại mong sao
con mưa đừng tạnh và con đường đừng hết. Ôi những cơn mưa chợt đến chợt đi
trong khí hậu nóng ẩm làm mặt đường bốc khói, lượng nước trời trút xuống hào
phóng quá, làm ngập lụt những con đường không thoát nước, ta như được bơi trong
một giòng sông ngọt ngào, ngắn hạn!
Bây giờ, vào những buổi sáng
ở Seattle, đi ra đường gặp cơn mưa lớn hiếm hoi, nghe tiếng mưa rơi trên hàng
cây xanh mướt, những chùm lá sạch sẽ, sự rung động êm ả thanh bình thì những
cơn mưa vùng nhiệt đới xa xăm với những tiếng đập rộn ràng lại khua vang trong đầu. Mưa lớn ở Seattle chỉ là
những cơn mưa nhanh hạt, tiếng gió, tiếng lá chạm vào nhau, có òa ra thì cũng
chỉ to bằng tiếng khóc.
Sáng nay ra phố gội đầu
Giọt mưa sợi tóc ôm nhau khóc
òa
(thơ tmt)
Tôi đã quen lắm với mưa
Seattle, thân thiện với mưa, vì mưa đi bên tôi hầu
như mỗi ngày. Nhờ mưa Seattle, tôi thấy quý sự hiếm
hoi của mặt trời rực rỡ và trong mắt tôi, bầu trời trên
mái nhà tôi cao và xanh hơn bầu trời của những nơi khác,
vườn nhà tôi mưa tinh khiết và mưa lãng mạn hơn bất cứ
nơi nào.
Nhưng vào những ngày mưa kéo
dài cả tuần lễ, thì những giọt mưa âm thầm lặng
lẽ dai dẳng chẩy xuống như những dòng lệ mầu xám
trong một bức tranh sơn dầu, nhắc tôi nhớ đến bức tranh
nằm sâu trong tâm khảm: một chiếc phà chở quan tài từ từ
tách bến Sài Gòn qua bên kia Thủ Thiêm, trên nóc quan tài
ướt sũng một lá quốc kỳ xô lệch trông như một chiếc chăn
cũ vàng ố, rách nát, bát nhang tắt ngấm vì nước mưa,
người lính đi tháp tùng đứng im lìm như một pho tượng của
ngàn năm cũ. Mưa thản nhiên rơi trên quan tài, rơi
trên đầu, trên cổ người lính từng giọt, từng giọt. Tôi
đứng nhìn ông Trời họa sĩ vẽ tranh vào không gian. Mầu xám
của nền trời căng ra như một khung vải, chiếc quan tài
phủ quốc kỳ xộc xệch, người lính đứng bên, mặt
lạnh, xanh tái như mầu áo trận, trên chiếc phà cũ kỹ, bạc
phếch. Tất cả được họa sĩ Trời mang vào trong tranh, dưới
một gam mầu lạnh. Tôi mang theo bức tranh này trong suốt
mấy chục năm ở quê người, đó là tài sản duy nhất sót lại
của đời người di tản.
Lúc tôi đến trại Pendleton cũng là vào một đêm mưa. Mưa không to lắm, nhưng
khí hậu sa mạc của California về đêm làm mọi
người lạnh cóng. Trẻ con, người lớn và ngay cả người
già, mỗi người đều được phát cho một chiếc áo lính cùng cỡ
để mặc cho ấm. Trong đêm tối, chúng tôi trông như
những bụi cây không đều nhau, biết đi. Chúng tôi đứng xếp
hàng chờ nhận lều, giơ tay vuốt mặt, ướt sũng nước mưa
và nước mắt.
Ngày tôi lấy chồng cũng vào một ngày mưa. Ở California giữa tháng chín mà
mưa, thế có lạ không! Theo phong tục Mỹ, cô dâu chú rể
vừa bước ra ngưỡng cửa nhà thờ, người ta tung gạo như
mưa vào người để chúc may mắn. Ở quê tôi người ta chỉ
ném gạo theo sau những chiếc quan tài vì sợ người
chết bị đói. Mẹ tôi (dù là người Công Giáo) thấy giữa đám cưới
mà bị ném gạo thì hoảng quá giơ tay ngăn lại. Tôi
nghĩ cả hai phong tục đều hay cả. Nếu lấy nhau mà không được
nuôi bằng tình yêu thì cũng bị đói vậy. Cơn mưa nào cũng
mang theo ý nghĩa của nó.
Chị em tôi ở Mỹ lâu lắm rồi, lâu đến nỗi thỉnh thoảng nghĩ đến mà bàng hoàng
cả người. Vì tính ra khoảng thời gian mình ở Mỹ đã
dài bằng khoảng thời gian ở cả Hà Nội và Sài Gòn cộng
lại. Thế mà chúng tôi vẫn hay nhắc đến những cơn mưa ở
quê nhà. Chúng tôi hay nói: “Tối qua mưa nặng hạt và
to tiếng như mưa ở Sài Gòn” hay “Mưa rả rích mấy
ngày liền như thế này thì có kém gì Huế!”. Nhưng ở đây lâu
thế mà sao không thấy ai hứng nước mưa để uống, để pha
trà nhỉ? Người kỹ tính lắm thì cũng chỉ pha trà bằng
nước bán trong chai. Tôi nhớ ngày trước, nhà tôi có
căng một miếng vải màn trắng trên miệng một chiếc vại để
ngoài sân hứng nước mưa uống quanh năm. Người Việt
sang đây giản dị hóa, đã bỏ hết những chuyện uống cầu kỳ
này.
Mưa ở Seattle làm cho những
dẫy núi bao bọc chung quanh thành phố trông
tinh khiết và cao cả hơn lên, những cây tùng, cây bách giữ
mãi một mầu xanh thẫm, chạm tay lên lá, lá mịn màng,
trong sạch như thiếu nữ mới lớn, mưa làm nước hồ thăm
thẳm mềm mại như một giải lụa. Tiếng chim hót
trong mưa thánh thót hơn, con sóc, con chồn lúc nào cũng có
một bộ lông còn mới dưới mưa. Và hình như sống ở nơi
có nhiều mưa, con người điềm đạm và bao dung với nhau
hơn. Tuổi trẻ thì giản dị, tự nhiên. Tôi đã thấy những
học sinh trung học ở đây đứng thản nhiên hôn nhau dưới
mưa trước cổng trường.
Ôi những cơn mưa ở hai đầu
trái đất! Mưa Sài Gòn và mưa Seattle. Cũng chỉ
là những đám mây tụ lại, rồi rơi xuống. Nhưng khi rơi
trên nóc một chiếc quan tài của người lính, trên chiếc áo
dài trắng của cô học trò trung học, trên mái tóc của
hai người yêu nhau, trên vai áo của người tỵ nạn Việt Nam,
mưa khác biệt thế nào so với khi rơi xuống trên những
cành thông ở Seattle hay giữa một đám cưới ở
California? Và khi vẽ mưa trong những bức tranh ở những nơi
khác nhau, người ta có vẽ cho nó những hình thể khác
nhau, chọn những gam mầu khác nhau?
Ước gì có ai vẽ được linh hồn của những giọt
mưa!